عقب رفتگی زانو یا هایپراکستنشن چیست چه علائمی دارد و چگونه درمان می شود؟

زانو به دلیل بی ثباتی، تحرک بیش از حد و استفاده مکرر و... همواره در حال آسیب دیدگی بوده و این آسیب دیدگی موجب ایجاد اختلال در کلیه سیستم حرکتی تحتانی می شود. عقب زدگی زانو (Genu recurvatum) نیز از آسیب های شایع بوده و البته بیشتر در افراد ورزشکار و یا افرادی که تحرک بیش از حد دارند، اتفاق می افتد. دامنه طبیعی حرکت زانو در یک فرد سالم صفر تا 135 درجه می باشد.

اگر زانو زاویه‌ای 10 درجه بیشتر از حد طبیعی داشته باشد آن را جزء عقب‌زدگی زانو طبقه‌بندی می‌کنند. عقب زدگی زانو و یا ژنورکورواتوم، اختلالی است که زانو بیش از حد به عقب خم می شود و این امر موجب فشار و آسیب ساختارهای خلفی مفصل زانو می شود. اندازه گیری ژنورکورواتوم می تواند با استفاده از اندازه گیری ارتفاع پاشنه و یا با استفاده از اندازه گیری راستای استخوان های ران و ساق در عکس رادیوگرافی کامل اندام تحتانی انجام شود. معاینه فیزیکی بیمار شامل بررسی راستای زانو و بررسی الگوی راه رفتن بیمار می باشد. پزشک با توجه به معاینات انجام شده و بررسی میزان شدت این اختلال، درمان مناسب را برای شما در نظر خواهد گرفت که ممکن است راهکارهای طب فیزیکی باشد.

علت عقب زدگی زانو

از جمله علل شایع این وضعیت عبارتند از:

• فرود ناشیانه: فرود با سرعت از پرش و یا عدم‌حفظ تعادل به هنگام پایین‌آمدن به ویژه اگر در حالت صاف‌بودن پاها فرد فرود بیاید ممکن‌است دچار عقب‌زدگی زانو شود.
• تکل‌های ورزشی: تکلی که به قسمت جلویی زانو برخوردکند می‌تواند مفصل آن را به عقب‌برده و باعث هایپراکستنشن زانو گردد.
• اسکی: اگر قسمت جلویی اسکی با چیزی مثل توده‌ی برف برخوردکند معمولاً بدن اسکی‌باز به سمت جلو پرت‌ می‌شود و پاهای او ثابت در جای خودمی‌مانند. این حالت مخصوصاً اگر فیکس‌های پای اسکی‌باز بازنشوند می‌تواند منجر به عقب‌زدگی زانو شود.
• دویدن: اگر به هنگام دویدن به یکباره و کاملاً ناگهانی توقف‌کنید مخصوصاً در وضعیتی که تمامی وزن بدن بر روی یکی از پاها قرار داشته باشد و یا اگر به هنگام دویدن پاهای فرد در زمین گیرکند ممکن ‌است به عقب‌زدگی زانو گرفتارشود. حرکت آنی باعث‌می‌شود که بدن فرد به سمت جلو برود و همزمان با آن زانوها به عقب‌خم شوند این شرایط مخصوصاً اگر پاها ثابت‌باشند احتمال عقب‌زدگی زانو را تشدیدمی‌کند.
• شل‌بودن رباط
• ضعف عضلات
• اختلاف طول پا
• بیماری‌هایی همچون فلج مغزی و دیستروفی عضلانی
• سندرم نورون حرکتی فوقانی یا تحتانی

علائم عقب رفتگی زانو

عقب زدگی زانو در ابتدا باعث درد زانو و احساس کشیدگی در هنگام انجام فعالیت های بدنی می شود. همینطور احساس فشار شدید در ناحیه جلوی زانو از علائم عقب رفتگی زانو است. به طورکلی از مهمترین علائم اتساع یا برگشت زانو می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد
• تورم
• مشکل در حرکت دادن زانو و کاهش دامنه حرکتی
• بی ثباتی یا احساس اینکه زانوی شما ضعیف تر از حد معمول است.
• کبودی یا تغییر رنگ

عوارض عقب رفتگی زانو

در صورت عدم درمان عارضه عقب زدگی زانو این عارضه در آینده با چنین عوارض همراه می باشد:

• آرتروز زانو زودرس
• بدتر شدن درد و تورم زانو
• افزایش آسیب پذیری زانو
• کوتاهی یکی از پاها نسبت به دیگری
• ناخوشایند شدن ظاهر مفصل زانو
• بروز تغییراتی در مفصل زانو
• افتادگی و دررفتگی لگن

درمان عقب رفتگی زانو با راهکارهای طب فیزیکی

درمان عقب زدگی زانو با تمرین درمانی

بخشی از درمان های مؤثر عارضه عقب زدگی زانو، بخصوص در افرادی که دچار سکته مغزی شده اند، انجام تمرینات ورزشی و استفاده از تکنیک های تمرین درمانی می باشد. با انجام تکنیک های خاص ورزشی که معمولاً توسط فیزیوتراپیست ارائه می شود، می توان به تقویت عضلات و مفصل زانو کمک کرد. همچنین با انجام این تمرینات می توان تا حدی از بروز این عارضه در زانو نیز جلوگیری کرد. این تمرینات و تکنیک های ورزشی عبارتند از: حرکت اسکات، بالا آوردن پا به صورت صاف و تمرینات مخصوص تقویت عضلات همسترینگ.

• اسکات نیمه: برای انجام این تمرین ابتدا در حالی که فاصله کمی با دیوار دارید، ایستاده و به دیوار تکیه دهید. پاها را از دیوار فاصله داده و یکی از پاها را به سمت بالا بیاورید. کف پای خود را بر روی دیوار قرار دهید . کمی به سمت پایین بیایید و زانو را خم کنید. (در وضعیت نیمه نشسته قرار بگیرید.) بدن خود را بر روی دیوار از پایین به سمت بالا و از بالا به سمت پایین حرکت (سر) دهید. این تمرین را چندین مرتبه انجام دهید. همچنین می توانید اسکات کامل نیز انجام دهید.
• کشش عضله چهار سر ران در حالت دمر: برای انجام این تمرین ابتدا در حالت دمر بر روی تشک و یا تخت قرار بگیرید. زانوی خود را از پشت خم کرده و با دست خود از پنجه و انگشتان پا و یا قوزک و مچ پا بگیرید و در همین حالت پای خود را به سمت باسن بیاورید.( این کار را تا جایی انجام دهید که در قسمت جلوی ران کشش احساس شود.) دقت کنید که زانو هایتان به هم چسبیده باشند. بعد از چند ثانیه به آرامی پا را شل کرده و پایین بیاورید. این تمرین را مجدداً انجام دهید.
• صاف کردن پا رو به بالا: ابتدا رو به پشت دراز بکشید و یکی از پاهایتان را خم کنید. در همین حالت پای دیگر را صاف کرده و عضلات ران را سفت و منقبض کنید و پا را بالا ببرید. حدود 30 سانتی متر پا را از زمین فاصله دهید و 3 تا 5 ثانیه در این وضعیت بمانید. خیلی آرام پای خود را پایین آورده و مجدداً این حرکت را با پای دیگر نیز انجام دهید.
• کشش عضله همسترینگ: ابتدا برای حفظ تعادل از دیوار، میز و یا پشت صندلی بگیرید و یکی از پاهایتان را به طوری که پاشنه پا به باسن نزدیک شود، بالا بیاورید. وزن بدن را روی یکی از پاها انداخته و 3 الی 5 ثانیه در این وضیت بمانید. پای دیگر خود را به آرامی پایین آورده و دوباره این تمرین را با پای دیگر خود نیز انجام دهید.

درمان عقب زدگی زانو با فیزیوتراپی

استفاده از دستگاه ها و متدهای خاص و پیشرفته بخش دیگری از روش های درمانی زانو بوده و می تواند به بهبود وضعیت زانو در حالت عقب زدگی کمک کند. در این روش، با استفاده از دستگاه های پیشرفته و تکنیک های خاص به درمان عقب زدگی زانو می پردازند و به افزایش جریان خون در بافت های آسیب دیده، تحریک و ترمیم بافت های آسیب دیده (رباط ها، تاندون ها و... ) کمک می کند. همچنین با به کارگیری این روش ها موجب کاهش تورم، درد، خشکی و گرفتگی و اسپاسم عضلات زانو، افزایش انعطاف پذیری، حفظ تعادل در هنگام ایستادن و راه رفتن و بهبود سریع آسیب های زانو (عقب زدگی) می شود. این تکنیک ها کاملاً متفاوت بوده و با توجه به نوع عقب زدگی و شدت آن مورد استفاده قرار می گیرند. این تکنیک ها عبارتند از:

گرما و سرما درمانی

روش های سرما درمانی و گرما درمانی به کاهش درد و تورم و افزایش گردش خون در بافت ها کمک کرده و موجب بهبود وضعیت زانوی عقب افتاده می شود.

تحریکات الکتریکی

در این روش فیزیوتراپیست از دستگاه انتقال دهنده جریان الکتریکی با ولتاژ کنترل شده استفاده کرده و به کمک الکترودها این جریان را به زانو منتقل می دهد. در نتیجه موجب تحریک، ترمیم و بهبود رباط ها و بافت های آسیب دیده و غضروف ها شده و به بهبود زانو کمک می کند.

لیزرتراپی

در این تکنیک فیزیوتراپیست با اعمال و انتقال اشعه و نور لیزر به بخش آسیب دیده زانو موجب بهبود بی ثباتی، کبودی و آسیب های وارد شده به کشکک، رباط ها و... شده و به کاهش درد و التهاب زانو کمک می کند. همچنین از ایجاد آسیب های شدید تر جلوگیری می کند.

اولتراسوند تراپی

در این روش فیزیوتراپیست با استفاده از دستگاه اولتراسوند و با اعمال امواج فراصوت، موجب تحریک و ترمیم بافت های آسیب دیده شده و به بهبود وضعیت زانو کمک می کند.

کایروپراکتیک و ماساژ درمانی

کایروپراکتیک از روش های دستی و کاربردی بوده که توسط دست فیزیوتراپیست و با اعمال ماساژ دوار بر روی ناحیه آسیب دیده انجام می گیرد. این روش درمانی به افزایش گردش خون، کاهش درد و تورم زانو، حفظ تعادل فرد، بهبود پایداری و... کمک می کند.

الکتروتراپی

بخشی از درمان های فیزیوتراپی که با اعمال و انتقال جریان الکتریکی کنترل شده به بخش آسیب دیده زانو همراه بوده و با استفاده از دستگاه های مختلف و روش های متفاوت صورت می گیرد.

جراحی عقب زدگی زانو

از آنجایی که بد شکلی و عقب زدگی زانو، می تواند موجب ناتوانی و ضعیف شدن زانو به طور دائم شود، بعد از گذراندن مراحل درمانی و انجام دیگر روش ها از جمله تمرین درمانی و فیزیوتراپی، ممکن است پزشک تشخیص دهد که بیمار برای درمان قطعی و بهبود به جراحی زانو نیاز داشته و باید عقب زدگی زانو با روش های مختلف جراحی، اصلاح شود. جراحی زانو در جهت عقب زدگی به دو صورت انجام می گیرد. یکی از این روش ها جا اندازی باز بوده و به دو حالت ثابت کردن داخلی و خارجی انجام می گیرد.
در جا اندازی باز به حالت ثابت کردن داخلی، جراح به طور مستقیم پوست را برش داده و با استفاده از لوازم تثبیت کننده و نگه دارنده از جمله پیچ، مهره، صفحه و قرار دادن آنها در جلو و یا عقب زانو به پایداری و عقب زدگی زانو کمک می کند.
در جا اندازی باز به حالت ثابت کننده خارجی، جراح روی ناحیه آسیب دیده زانو ‌برش ایجاد کرده و ثابت کننده های خارجی از جمله پیچ، پیم را در اطراف استخوان استفاده می کند.

---

آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول
تلفن : 91011414 - 031

---

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• شایع ترین آسیب های ورزشی زانو
  تاریخ انتشار : 1400-09-02تاریخ بروز رسانی : 1402-04-30


• علت خالی كردن زانو چيست؟
  تاریخ انتشار : 1400-12-08تاریخ بروز رسانی : 1402-04-30


• مؤثرترین راه های درمان بورسیت زانو در کلینیک طب فیزیکی
  تاریخ انتشار : 1401-07-28تاریخ بروز رسانی : 1402-05-03

نظرات کاربران درباره این مطلب :روحانی [ 1402-08-08 ]
من چند ماهه از عمل رباط صلیبی زانوم میگذره همه جلسات فیزیوتراپیم رفتم تمرین هم دارم ولی هنوز زانوم لقه، تو این مدت هم ن پیچیدگی ن اتفاقی برای زانوم افتاده میخاستم بدونم دیلیلش چیه طبیعیه یا مورده خاصی داره؟!

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :