چرا مهره های کمری جابه جا می شوند؟

مهره‌های ستون فقرات به کمک مفاصل کوچکی به همدیگر متصل هستند و این مفاصل مهره‌ها را در یک راستای مشخص نگه می‌دارند و در عین حال امکان حرکت کردن مهره‌ها را فراهم می‌کنند. سرخوردگی مهره‌ کمر به وضعیتی گفته می‌شود که در آن یکی از مهره‌های ستون فقرات شما به سمت جلو حرکت می‌کند و روی مهره پایینی خود سر می‌خورد. این وضعیت بیشتر در قسمت پایینی ستون فقرات (به نام لومبار) به وجود می‌آید.

در برخی موارد، سرخوردگی مهره کمر می‌تواند موجب شود که طناب نخاعی یا شاخه‌های عصبی موجود در ستون فقرات، تحت فشار قرار بگیرند. سرخوردگی مهره همچنین باعث کمر درد و گزگز و بی‌حسی در یک یا هر دو پا می‌شود. در موارد نادری، این وضعیت باعث از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع می‌شود. در صورتی که کنترل ادرار یا مدفوع خود را از دست بدهید باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

چرا مهره های کمری جابه جا می شوند؟

در فهرست زیر به برخی از مهم‌ترین دلایل سرخوردگی مهره کمر بیان شده است:

• انجام برخی تمرینات ورزشی می‌تواند ستون فقرات را در حالت نامناسبی قرار دهد و سبب جا به جایی مهره‌های کمر شود.
• به مرور زمان ممکن است دیسک میان مهره‌های کمر نازک شود یا از بین برود که می‌تواند منجر به لغزش مهره‌های کمر شود.
• بلند کردن اجسام سنگین و یا برخورد ضربه‌‌های محکم به کمر ممکن است سبب جا به‌ جایی مهره‌های کمر شود.
• سابقه خانوادگی و ژنتیک نیز می‌تواند عامل این مشکل باشد.

علائم سرخوردگی مهره های کمر

ممکن است این عارضه در ابتدا هیچ علائمی نداشته باشد و فرد نتواند این مشکل را درون خود تشخیص دهد. در صورت وجود درد در ناحیه کمر ممکن است فرد با علائم دیگری مواجه شود، که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:

1. گرفتگی و اسپاسم عضلات کمر
2. گرفتگی و اسپاسم عضلات پشت ران
3. احساس درد شدید هنگام بلند کردن اجسام و یا خم و راست شدن
4. ناتوانی در راه رفتن و ایستادن های طولانی مدت

عوارض سرخوردگی مهره

درد مداوم ناشی از سرخوردگی مهره کمر می‌تواند موجب کاهش توانایی حرکتی فرد و عدم فعالیت او شود. در ادامه، عدم فعالیت فرد موجب افزایش وزن، کاهش تراکم استخوانی، کاهش قدرت عضلانی و انعطاف پذیری در کمر و دیگر نقاط بدن می‌شود. همچنین در محل جابه جایی مهره‌ها، خطر بروز آسیب دائمی به نخاع یا شاخه‌های عصبی وجود دارد.

عوامل خطر سرخوردگی مهره

یکی از عوامل خطر برای ابتلا به سرخوردگی مهره کمر، داشتن سابقه خانودگی در ابتلا به این عارضه است. افرادی که در بدو تولد دچار عارضه‌ی پارس اینترآرتیکولاریس (اختلال در سطح بین مفصلی مهره‌ها که با نام اسپوندیلوزیس) هستند، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرخوردن مهره کمر هستند. سایر عوامل خطر عبارتند از داشتن سابقه‌ی آسیب‌های مکرر در ستون فقرات و کشیده شدن ستون فقرات یا کمر به دفعات مکرر. ورزشکارانی مانند ژیمناست‌ها، وزنه برداران و مهاجمان فوتبال آمریکایی، فشار بسیار زیادی به کمر خود وارد می‌کنند و کمر خود را تا حدود زیادی به عقب خم می‌کنند و به همین دلیل بیش از دیگران در معرض ابتلا به سرخوردگی مهره‌ کمر هستند.

انواع سرخوردگی مهره‌

سرخوردگی مهره کمر انواع مختلفی دارد که در فهرست زیر به رایج‌ترین انواع آن اشاره شده است.

افزایش سن

افزایش سن، از رایج‌ترین دلایل سر خوردگی مهره‌‌ها است. با افزایش سن ممکن است دیسک‌ها دچار ساییدگی شده و یا سطح آب خود را از دست بدهند که در این صورت، مقاومت دیسک در برابر حرکت مهره‌ها از بین رفته و احتمال جا به جایی و سر خوردگی مهره‌‌ها افزایش می‌یابد.

سرخوردگی مادرزادی

این نوع سر خوردگی به دلیل تشکیل غیر عادی و نادرست ستون فقرات در دوران جنینی ایجاد می‌شود. ضعیف بودن مهره‌های ستون فقرات و یا قرار گیری غیر عادی آنها در کنار هم، می‌تواند فرد را در معرض ریسک بالای سرخوردگی مهره کمر قرار دهد.

پوکی استخوان

وقتی که فردی دچار پوکی استخوان شود، استخوان‌‌ها ضعیف و شکننده خواهند شد که در این صورت، ممکن است با بلند کردن اجسام سنگین و ضربات محکم فرد دچار سرخوردگی مهره کمر شود. در این شرایط، حتی با یک ضربه کوچک هم ممکن است مهره‌ها دچار جا به ‌جایی ‌شوند.

سر خوردگی ایستمیک

این مشکل در اثر شکستگی‌های ایجاد شده در مهره‌های ستون فقرات به دلیل فشار بیش از حد به آن، ایجاد می‌شود. در این شرایط ممکن است استخوان‌های ستون فقرات ضعیف شود، به نحوی که مهره‌ها بر روی هم قرار گیرند.

سر خوردگی ناشی از ضربه

اگر ضربه شدیدی به ستون فقرات وارد شود که موجب شکستگی یا آسیب دیدگی مهره‌ها شود، ممکن است در نهایت منجر به لغزش مهره‌ها گردد.

سر خوردگی پاتولوژیک

این مشکل به دلیل تضعیف ستون فقرات به دلیل بروز برخی از بیماری‌ها مانند ایجاد عفونت یا تشکیل تومور ایجاد می‌شود.

سر خوردگی پس از عمل جراحی

پس از انجام عمل جراحی در ناحیه ستون فقرات، ممکن است سر خوردگی مهره‌ها ایجاد شود یا وضعیت سر خوردگی پس از انجام جراحی تشدید می‌شود.

تشخیص سرخوردگی مهره

متخصص یک معاینه ی فیزیکی انجام می دهد و از شما در مورد علائمی که احساس می کنید سؤال می پرسد. سپس برای تأیید تشخیص به احتمال زیاد به اسکن تصویربرداری نیاز خواهید داشت. تصویر اشعه ایکس از نخاع به پزشک کمک می کند تا ببینند که مهره در جای خود قرار دارد یا خیر. ممکن است به سی تی اسکن یا اسکن ام آر آی برای مشاهده جزئیات بیشتر ستون فقرات یا دیدن بافت نرم مانند دیسک و اعصاب نیاز باشد.

روشهای درمان سرخوردگی مهره کمر در کلینیک طب فیزیکی

سرخوردگی مهره (اسپوندیلولیستزی) با در نظر گرفتن عامل‌ های متعددی چون سن، میزان سرخوردگی، شدت علائم و شرایط جسمی بیمار درمان می‌شود. درمان در اکثر موارد محافظه‌کارانه و شامل استراحت، دارو و نرمش و تمرین‌های مخصوص است. انجام عمل جراحی بسته دیسک کمر و باز در موارد شدیدتر سرخوردگی مهره ضرورت می‌یابد.

• بریس یا کمربند طبی

حفظ حالت اندامی صحیح و نگه داشتن ستون فقرات در حالت و راستای مناسب مهم‌ترین نکته‌هایی هستند که بیمار مبتلا به این عارضه باید آنها را رعایت کند. کمر (قوس کمری) بخش اعظم وزن بدن را تحمل می‌کند، بنابراین نظم و هم‌راستا بودن این قسمت از بدن از لغزش مهره و آسیب‌ دیدگی دیسک‌ کمر و عصب‌ های ستون فقرات جلوگیری می‌کند. ممکن است لازم باشد تا بیمار تغییراتی را در عادت‌های خواب، نحوه ایستادن و نشستن ایجاد کند، و روش صحیح بلند کردن اشیاء و خم شدن را بیاموزد. بستن کمربند طبی یا بریس نیز در طول دوره کوتاه تقویت عضلات کمر و شکم مفید است؛ چون گرفتگی عضلانی و درد را کاهش می‌دهد و ضمناً با ثابت نگه داشتن ستون فقرات فرایند التیام را شتاب می‌بخشد.

• فیزیوتراپی

هدف فیزیوتراپی این است که بیمار بتواند تا حد امکان مانند گذشته به فعالیت‌های خود ادامه دهد. نرمش و انجام حرکت‌های اصلاحی درد را تسکین داده و دوره درمان را کوتاهتر می‌سازد. متخصص فیزیوتراپی روش صحیح بلند کردن اشیاء و راه رفتن را آموزش می‌دهد و به تقویت عضله‌های شکم و کمر بیمار کمک می‌کند، همچنین از بیمار می‌خواهد تا انعطاف‌پذیری پاها و ستون فقرات را افزایش دهد.

• ماساژ

هدف این روش برطرف کردن گرفتگی و کشیدگی مزمن عضلانی است که احتمالاً در اثر سازگار شدن بدن با حالت جدید مهره سرخورده ایجاد می‌شود. متخصص ماساژ درمانی فشار مستقیم را برای از بین بردن فشار و کشش بافت‌های نرم کمر، رباط‌ها، تاندون‌ها، عضله‌ها اعمال می‌کند.

• سرما و یا گرما درمانی

متخصص فیزیوتراپی به تناوب از درمان با سرما و گرما استفاده می‌کند تا خون بیشتری در ناحیه آسیب دیده جریان یابد؛ چراکه با افزایش جریان خون مواد مغذی و اکسیژن بیشتری به آن ناحیه می‌رسد. سرما درمانی با آهسته ساختن گردش خون به کاهش درد، التهاب و گرفتگی عضلانی کمک می‌کند، بنابراین قرار دادن کمپرس یخ بر روی ناحیه مورد نظر یا حتی ماساژ با یخ می‌تواند مفید باشد. دیگر روش انجام کرایوتراپی استفاده از اسپری فلوئورومتان است که بافت‌ها را سرد می‌کند.
متخصص پس از سرما درمانی روی کشش عضله‌های آسیب دیده کار می‌کند. استفاده از گرما به کاهش گرفتگی عضلات کمر کمک می‌کند. استفاده از یخ نیز به کاهش التهاب در طول دوره تشدید علائم کمک می‌کند.

• تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)

دستگاه TENS عضله‌ها را با استفاده از شدت‌های متغیر (و در عین حال ایمن) جریان برق تحریک می‌کند. TENS در کاهش گرفتگی عضلانی و افزایش تولید اندورفین، مسکن طبیعی بدن، مؤثر است. دستگاه مورد استفاده در مراکز فیزیوتراپی نسبتاً بزرگ است، بااین حال دستگاه‌هایی در اندازه کوچک‌تر برای مصرف خانگی نیز تولید شده است. دستگاه TENS، صرف نظر از کوچک یا بزرگ بودنش، یکی از روش‌های درمانی کارآمد به شمار می‌رود.

• اولتراسوند

اولتراسوند به دلیل افزایش دادن گردش خون به کاهش گرفتگی یا اسپاسم عضلانی، تورم، سفتی و درد کمک می‌کند. در اولتراسوند، امواج صوتی در عمق بافت‌های عضلانی نفوذ می‌کند و گرمای ملایمی را پدید می‌آورد.

• دارو

مسکن، داروی غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs) و استروئید و همچنین شل کننده‌های عضلانی در صورت گرفتگی و اسپاسم عضلات معمولاً برای بیمار مبتلا به سرخوردگی (اسپوندیلولیستزی) تجویز می‌شود. داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs) مانند آسپرین، ناپروکسین (الیو، ناپروزین) و ایبوپروفن (مورتین، ناپرین، ادویل) برای کاهش التهاب و تسکین درد مصرف می‌شود. مسکن‌ها یا ضد دردهایی مانند استامینوفن (تایلنول) اگرچه درد را آرام می‌کنند؛ اما اثر ضدالتهابی NSAIDs را ندارند. استفاده طولانی مدت از مسکن‌ها و NSAIDs زخم معده و بروز مشکلات کلیوی و کبدی را به دنبال خواهد داشت.
استروئیدها نیز برای کاهش ورم و التهاب اعصاب تجویز می‌شوند. استروئید را می‌توان به صورت خوراکی و با کاهش تدریجی میزان دارو در یک دوره 5 روزه مصرف کرد. مزیت این دارو این است که درد را ظرف 24 ساعت تسکین می‌دهد.

• تزریق استروئید در فضای اپیدورال

در این عمل با حداقل میزان تهاجم ترکیبی از کورتیکواستروئید و عامل بی‌حس کننده مسکن به منظور کاهش ورم و التهاب عصب‌ها درون فضای اپیدورال ستون فقرات تزریق می‌شود. درد حدود 50 درصد از بیماران پس از تزریق اپیدورال کمر تسکین می‌یابد، که البته این اثر موقتی است. در صورت مؤثر بودن این روش، می‌توان سالانه 3 بار این تزریق را انجام داد.

• تزریق در مفصل فاست

در این عمل با حداقل میزان تهاجم ترکیبی از کورتیکواستروئید و عامل بی‌حس کننده مسکن درون مفصل فاست دردناک، درون کپسول مفصل یا در بافت پیرامون کپسول مفصل، تزریق می‌شود.

• رادیوفرکانس

پزشک در صورت درد مزمن مفصل فاست بهره‌گیری از ریزوتومی رادیوفرکانس، موسوم به ابلیشن فاست، را پیشنهاد می‌کند. در ریزوتومی رادیوفرکانس از انرژی امواج رادیویی برای ناتوان‌سازی عصب در انتقال درد استفاده می‌شود. انجام این روش تسکین درد 9 ماهه تا 3 ساله‌ای را به ارمغان می‌آورد، البته میزان ماندگاری اثر آن معمولاً یک سال است.

• درمان های مکمل

برخی بیماران تمایل دارند تا روش‌های درمانی مانند طب سوزنی، طب فشاری، مکمل‌های غذایی و بایوفیدبک را امتحان کنند. سودمندی این روش‌ها برای درمان سرخوردگی مهره (اسپوندیلولیستزی) و اسپوندیلولیزی این است که نحوه کنترل مکانیسم‌های مدیریت درد را به بیمار آموزش می‌دهد و وضعیت سلامت عمومی وی را نیز بهبود می‌بخشد.

• عمل جراحی

انجام جراحی در صورت لغزش مستمر مهره یا مقاوم بودن درد در برابر درمان‌های محافظه‌کارانه و مختل ساختن فعالیت‌های روزانه ضرورت می‌یابد. هدف اصلی جراحی بیمار مبتلا به سرخوردگی (اسپوندیلولیستزی)، کاهش درد ناشی از تحریک عصبی، پایدار ساختن ستون فقرات در محل لغزش مهره و افزایش توانایی عملکردی بیمار است.

---

آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول
تلفن : 91011414 - 031

---

نظرات کاربران درباره این مطلب :فاطمه [ 1402-05-16 ]
وقت بخیر آقای دکتر. بهترین روش درمان سر خوردگی مهره های کمر ناشی از ضربه تصادف چیست؟

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :